تدوین سیر ذاتی بیماری های التهابی روده از ضروریات اپیدمیولوژیک در طراحی نظام جامع سلامت برای پیگیری و کنترل این بیماری در جامعه می باشد. با توجه به راه اندازی نظام جامع ثبت و پایش بیماریهای التهابی روده در مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش پورسینا (اصفهان) این امکان به دست آمد تا با پیگیری موارد ثبت شده اطلاعات اولیه در مورد الگوی این بیماری در جامعه ترسیم شود.

در این مطالعه پرونده‏های 50 بیمار با سابقه ی ابتلای بالای 10 سال مراجعه‏کننده به کلینیک پورسینای حکیم که اطلاعات آنها در سیستم سورویلانس مرکز پایش می گردد مورد بررسی قرار گرفت. الگوی بیماری آنها بر اساس شاخصهای پیشرفت و سیر بیماری (Natural History) در چهار گروه (A: remission or mild severity of intestinal symptoms after high activity, B: increase in severity of intestinal symptoms after initial low activity, C: chronic continuous symptoms, D: chronic intermittent symptoms) دسته بندی شد و داده ها مورد تحلیل قرار گرفت.

این 50 نفر 32 نفر از آن‏ها مبتلا به کولیت السراتیو و 18 نفر مبتلا به کرون بودند. بیشترین تظاهرات اولیه در بیماران کرون درد شکمی و اسهال بوده ولی در بیماران کولیت بیشترین علائم اولیه خونریزی مقعدی بوده است. کلانژیت اسکلروزان در 7 درصد بیماران مشاهده شد. با بررسی های انجام شده در زمینه الگوی بیماری از 50 بیمار موردنظر 48% در گروه D و 24 درصد در گروه C و 22 درصد در گروه A و 2 درصد در گروه B قرار گرفتند.

با مقایسه الگوی بیماری در جامعه مورد بررسی تفاوت های معنی داری در الگوی بیماری و سیر ذاتی آن نسبت به جوامع غربی مشاهده می شود. لازم است مطالعه حاضر با حجم نمونه بیشتر و با همکاری سایر مراجع ثبت بیماریهای التهابی در ایران برای ارایه ی الگوی واقعی بیماری ترتیب داده شود. بررسی علل کنترل نبودن بالای این بیماری در جامعه مورد بررسی مستلزم مطالعات تکمیلی می باشد.